Business Model Canvas

Business Model Canvas คืออะไร ต่างจาก Business Plan อย่างไร?

Business Model Canvas คือ การอธิบายองค์ประกอบของธุรกิจซึ่งมี 9 ส่วน ในแบบที่เรียบง่ายบนหน้ากระดาษเพียงแผ่นเดียว เพื่อให้ทุกคนทั้งภายในและภายนอกองค์กรสามารถสื่อถึงสิ่งเดียวกันได้อย่างตรงประเด็น เข้าใจง่าย และ นำไปใช้งานได้ทันที นอกจากจะทำให้การสื่อสารชัดเจนแล้ว จุดเด่นของ Business Model Canvas หรือ BMC คือ ทำให้เจ้าของกิจการและผู้บริหารสามารถเห็นภาพรวมของบริษัท เพื่อเสริมจุดแข็งและปรับจุดอ่อนรวมไปถึงการปรับกลยุทธ์การตลาดของบริษัทได้ง่ายและรวดเร็วอีกด้วย

Business Plan คือ แผนระยะยาว 3-5 ปีเพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินธุรกิจ เป็นเครื่องมือที่สำคัญเช่นเดียวกันแต่ต้องลงรายละเอียดมากกว่า เรามาดูที่องค์ประกอบของ Business Model Canvas กันก่อน!

องค์ประกอบทั้ง 9 ของ Business Model Canvas

ประกอบด้วย 9 องค์ประกอบ Business Model Canvas ที่เชื่อมโยงกันตามภาพด้านล่างนี้ คือ

1. ลูกค้า (Customer Segments—CS) ผู้ซื้อสินค้าหรือบริการ
2. คุณค่า (Value Propositions—VP) จุดขายของสินค้า หรือ บริการนั้น
3. ช่องทาง (Channels—CH) วิธีในการสื่อสารไปถึงลูกค้า
4. ความสัมพันธ์กับลูกค้า (Customer Relationships—CR) วิธีในการรักษาลูกค้าเดิม
5. กระแสรายได้ (Revenue Streams—RS) รายได้ของธุรกิจนี้
6. ทรัพยากรหลัก (Key Resources—KR) สิ่งที่ต้องมีในการดำเนินธุรกิจ
7. กิจกรรมหลัก (Key Activities—KA) กิจกรรมที่ต้องทำเพื่อให้โมเดลธุรกิจอยู่ได้
8. พันธมิตรหลัก (Key Partners—KP) ส่วนที่เกี่ยวข้องทั้งการช่วยป้อนวัตถุดิบและการช่วยขาย
9. โครงสร้างต้นทุน (Cost Structure-CS) ต้นทุนทั้งหมดของธุรกิจ

Story of Business Model Canvas

ประวัติความเป็นมาของ Business Model Canvas หรือ BMC
แนวคิดเรื่องนี้ ถูกคิดค้นขึ้นโดยนักคิดด้านการบริหารจัดการ ดร.อเล็กซานเดอร์ ออสเทอร์วัลเดอร์ มหาวิทยาลัยโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เป็นผู้หนึ่งที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดในโลก

คณะผู้เขียนหนังสือชื่อ Business Model Generation ซึ่งใช้เวลากว่า 9 ปีในการวิจัยพัฒนาและนำแนวคิดนี้ไปใช้โดยมีชุมชนนักธุรกิจกว่า 470 คนจาก 45 ประเทศทั่วโลกร่วมเขียนหนังสือเล่มนี้ด้วย

จากการตีพิมพ์หนังสือ Business Model Generation ออกมาในปี คศ. 2010 ทำให้นักธุรกิจทั้งที่ทำกิจการมานานและเพิ่งเริ่มต้นได้เข้าใจภาพรวมของธุรกิจด้วยกระดาษเพียงแผ่นเดียว และนำภาพที่เข้าใจไปใช้ในการปรับกลยุทธ์องค์กรให้เติบโตก้าวกระโดดและทำกำไรได้เพิ่มขึ้นมหาศาลทำให้ปัจจุบันทฤษฎีนี้เป็นที่ยอมรับในองค์กรชั้นนำทั่วโลก

ในไทยเองก็มีหลายหน่วยงานนำไปใช้งาน และหนังสือเล่มดังกล่าวได้รับการแปลเป็นภาษาไทยโดยสำนักพิมพ์ วีเลิร์น ในปี คศ. 2014 โดยใช้ชื่อภาษาไทยว่า คู่มือสร้างโมเดลธุรกิจ

ทำไมถึงใช้คำว่า Canvas?

ถ้าแปลเป็นภาษาไทยตรงตัว Business Model คือ รูปแบบธุรกิจ ซึ่งขอใช้ทับศัพท์ว่า โมเดลธุรกิจ นะคะ
ส่วน Canvas คือ ผืนผ้าใบ ทั้งวลีนี้จึงหมายถึง การนำเอาการเขียนโมเดลธุรกิจไปใส่ไว้ในแผ่นเดียว โดยจะเป็นกระดาษผ้าใบหรือแผ่นโปสเตอร์ก็ได้ ซึ่งทฤษฎีนี้เป็นการสื่อว่าทุกธุรกิจมีแม่แบบเดียวกัน คือองค์ประกอบ 9 ส่วนที่สำคัญในการทำธุรกิจ

What is Business Model? What is the different between Business Plan and Business Model? แล้วคำว่าโมเดลธุรกิจ คืออะไร? ต่างจากแผนธุรกิจอย่างไร?

แผนธุรกิจหรือ Business Plan คือแผนระยะยาว 3-5 ปี ที่กำหนดแนวทางการดำเนินธุรกิจทั้งหมด ซึ่งในการจะหาข้อมูลเพื่อทำออกมาเป็นแผนธุรกิจต้องใช้เวลาเป็นเดือนหรือมากกว่านั้น เป็นเหมือนคู่มือทำธุรกิจหรือ road map ที่ต่อ jigsaw ต่างๆ อย่างเป็นระบบ ถือเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ในเชิงลึกและใช้เวลาในการเขียนแผนธุรกิจ SWOT Analysis คือหนึ่งในเครื่องมือหลักของแผนธุรกิจ

ในขณะที่โมเดลธุรกิจหรือ Business Model คือรูปแบบการสร้างรายได้ของธุรกิจ หรือถ้าจะให้ละเอียดกว่านั้น Business Model คือการที่เจ้าของธุรกิจจะต้องตอบคำถามให้ได้ 2 ข้อ คือ “เราหารายได้อย่างไร” และผู้ซื้อเขา “ได้อะไรไปจากเรา” เป็นเหมือนโมเดลที่สามารถนำไปใช้งานได้เลย

ทฤษฎี Business Model Canvas ช่วยให้เห็นภาพชัดขึ้นในการตอบทั้ง 2 คำถามข้างบนนี้ เพื่อให้เจ้าของกิจการสามารถปรับ “รูปแบบรายได้” หรือ “โมเดลธุรกิจ” ที่เหมาะสมกับความต้องการได้ในระยะเวลาอันสั้

ธุรกิจทั่วโลกใช้ Business Model Canvas เพื่ออะไรบ้าง?

จากผลสำรวจผู้นำไปใช้จริงแล้ว 1,300 คนจากผู้ที่ดาวโหลดแผนภาพไปใช้งานทั่วโลกกว่า 5 ล้านคนในปี 2015 พบว่า

ร้อยละ 36 นำไปใช้ในการพัฒนาธุรกิจใหม่

ร้อยละ 21 นำไปพัฒนาสินค้าใหม่ และ

ร้อยละ 19 นำไปปรับกลยุทธ์ในองค์กร

ทาง BMC Thailand สามารถช่วยอะไรเกี่ยวกับการศึกษาเรื่องนี้ได้บ้าง ?

BMC Thailand มีส่วนในการช่วยพัฒนาธุรกิจไทยมากว่า 5 ปี
กว่า 1,000 ธุรกิจที่ได้รับการอบรมจากเรา มีการพัฒนาที่ดีอย่างต่อเนื่อง
เรามีคอร์สเรียนหลากหลายรูปแบบที่เหมาะกับความต้องการของทั้งเจ้าของกิจการ ผู้บริหาร ไปจนถึงทีมงาน
สำหรับท่านที่ต้องการศึกษาเพิ่มเติมสามารถดาวน์โหลดแผนภาพ Business Model Canvas
พร้อมคู่มือสร้างโมเดลธุรกิจที่ทางเราจัดทำไว้ เพื่อให้ท่านสามารถนำไปปรับใช้กับธุรกิจของท่านได้ทันที!

สำหรับท่านที่สนใจคอร์สเรียนสามารถดูรายละเอียดคอร์สทั้งหมดของเราได้ที่นี่